Máy siêu âm được cấu tạo bởi 5 bộ phận chính đó là: đầu dò siêu âm, hệ thống xử lý tín hiệu, hệ thống nhập liệu tương tác, màn hình hiển thị và máy in. Thật không phải nói quá khi nói rằng đầu dò siêu âm là thiết bị quan trọng nhất của máy siêu âm. Đầu dò là thiết bị được sử dụng nhiều nhất nên không thể tránh khỏi tình trạng gặp lỗi, hỏng hóc. Hôm nay, Hùng Phát Co.,Ltd xin được chia sẻ các lỗi thường gặp của đầu dò siêu âm mà các bạn nên biết.
.jpg)
I. NGUYÊN LÍ CHUNG CỦA ĐẦU DÒ SIÊU ÂM
Đầu dò có nhiệm vụ phát chùm tia siêu âm vào trong cơ thể và thu nhận chùm tia siêu âm phản xạ quay về. Dựa trên nguyên lý áp điện của Pierre Curie và Paul Curie phát minh năm 1880 người ta có thể chế tạo được các đầu dò siêu âm đáp ứng được các yêu cầu trên. Hiệu ứng áp điện có tính thuận nghịch: Khi nén và dãn tinh thể thạch anh theo một phương nhất định thì trên bề mặt của tinh thể theo phương vuông góc với lực kéo, dãn sẽ xuất hiện những điện tích trái dấu và một dòng điện được tạo thành, chiều của dòng điện thay đổi theo lực kéo hoặc dãn. Ngược lại khi cho một dòng điện xoay chiều chạy qua tinh thể thạch anh, tinh thể sẽ bị nén và dãn liên tục theo tần số dòng điện và tạo thành dao động cơ học. Như vậy, hiệu ứng áp điện rất thích hợp để chế tạo đầu dò siêu âm.
II. PHÂN LOẠI ĐẦU DÒ SIÊU ÂM
Theo chức năng thăm khám:
Đầu dò siêu âm 2D tổng quát, ổ bụng..
Đầu dò siêu âm chuyên khoa : Tim, sản, mạch phần nông, trực thàng, thực quản...
Theo công nghệ
Đầu dò 2D đơn tần số
Đầu dò 2D đa tần số
Đầu dò thể tích 4D
Đầu dò ma trận
III. CẤU TẠO ĐẦU DÒ 2D THÔNG DỤNG VÀ CÁC LỖI THƯỜNG GẶP
CẤU TẠO :
- Thành phần cơ bản của đầu dò siêu âm là các chấn tử. Mỗi chấn tử bao gồm 1 tinh thể được nối với dòng điện xoay chiều. Khi cho dòng điện chạy qua tinh thể áp điện. Chiều dày của các tinh thể càng mỏng tần số càng cao. Vì các tinh thể thạch anh có những hạn chế về mặt kỹ thuật nên ngày nay nhiều vật liệu mới như các muối titanat được sử dụng trong công nghệ chế tạo đầu dò, cho phép tạo ra những đầu dò có tần số theo yêu của lâm sàng. Đồng thời, trước kia mỗi đầu dò chỉ phát 1 tần số cố định, ngày nay bằng công nghệ mới người ta có thể sản xuất những đầu dò đa tần, bằng cách cắt các tinh thể thành những mảnh rất nhỏ tứ 100-200µm, sau đó ngăn 12 cách chúng bằng một loại vật liệu tổng hợp có độ trở kháng thấp, những đầu dò kiểu mới có thể phát với các tần số khác nhau trên 1 dải rộng như 2-4 MHz, thậm chí 3-17MHz...
- Một lớp bảo vệ bên ngoài cùng bằng nhựa dẻo, silicol hoặc vật liệu tránh cản âm và chống lọt khí. Mục đích để bảo vệ lớp tinh thể bên trong. Tiếp đến chính là lớp quan trọng nhất, dễ bị tổn hại nhất đó là lớp tinh thê chấn tử, kế tiếp nó là lớp áp điện được gắn vào một bảng mạch kết nối với dây dẫn tín hiệu đi đến chân cắm đầu dò
2. CÁC LỖI THƯỜNG GẶP
2.1 Bong mặt bảo vệ, chưa rách, thủng:
Nói đúng hơn là có khí lọt vào giữa mặt bảo vệ và bề mặt tinh thể chấn tử, điều này làm thay đổi sự đồng đều của phản xạ âm trên toàn mặt đầu dò. Cụ thể là những chỗ bị lọt khí vào sẽ gây cản âm. Dẫn tới tín hiệu ở vùng đó rất kém. Ta có thể thấy trên hình ảnh siêu âm có bóng đen mờ dọc dỉa quạt, Khi ta ấn mạnh vùng đó xuống vẫn có tín hiệu nhưng yếu
2.2 Nứt hoặc rách mặt bảo vệ :
Cũng như ở trên lớp bảo vệ cũng có khả năng rách, nứt khi lão hóa hoặc tác động về cơ học, nhưng mức độ nguy hiểm hơn khi mà trong quá trình siêu âm chấn tử sẽ bị tác động trực tiếp bởi gel gốc nước, mồ hôi bệnh nhân,..có thể làm hư hại chấn tử. Nên khi bị tình trạng như vậy chúng ta cần phải dán lại bề mặt khác kịp thời và nhanh nhất
Cách giải quyết 2 lỗi trên là bóc toàn bộ và dán lại bề mặt bảo vệ đầu dò bằng keo chuyên dụng
2.3 Bong, gẫy, chết lớp chấn tử:
Lỗi này thường là lỗi nặng nhất của đầu dò vì đây là lớp quan trọng nhất và chi phí đắt nhất. Các lỗi này thường do tác động cơ học làm gẫy vỡ chấn tử. Cũng có thể do chất lượng chấn tử kém bị thoái hóa và tự sùi gãy. Tất cả những lỗi trên rất dễ thấy trên hình ảnh là những vệt đen cố định, mất hẳn tín hiệu phản hồi.
Để xử lí chỉ còn cách thay hẳn chấn tử mới, bảo dưỡng lại toàn bộ đầu dò và dán lại keo
2.4 Lỗi đứt cuống dây đầu dò
Trong quá trình siêu âm, phần cổ đầu dò là phần bị tác động nhiều nhất. Chính vì vậy gây nên sự đứt gãy một hoặc nhiều các dây cáp tín hiệu. Nhẹ thì sẽ dẫn tới việc nhiễu hình ảnh. Nặng có thể gây nên lỗi đánh lửa trên hình ảnh hoặc ảnh hưởng trực tiếp tới các bo cao áp sau trong máy.
Thông thường lỗi này nhẹ thì gia cố và keo lại phần đứt gãy, nặng thì làm mới toàn bộ đầu dò
2.5 Lỗi chết rom nhớ của đầu dò:
Mỗi đầu dò thông thường có một IC nhớ để máy nhận dạng về thông tin. Linh kiện này rất ít khi hỏng, nhưng cũng có một số trường hợp có thể vẫn bị lỗi. Dẫn đến máy không thể nhận đầu dò. Cách thứ nhất có thể xóa và nạp lại tập tin trong nó. Cách thứ 2 là đặt hàng từ chính hãng.
IV- CẤU TẠO ĐẦU DÒ KHỐI 4D THÔNG DỤNG VÀ CÁC LỖI THƯỜNG GẶP
1. CẤU TẠO
Thực chất đầu dò 4D có nhiều loại: Đầu dò 4D cho tổng quát thường hay thấy dùng để dựng hình 4D trong sản khoa. Ngoài ra còn có các đầu dò 4D cho chuyên tim, tuyến giáp...
Nhưng nguyên lí chung của nó thực chất vẫn là một đầu dò 2D được dịch chuyển các phương góc khách nhau để tạo nhiều lát cắt theo dòng thời gian thực. Thực hiện điều này dựa vào một hệ thống cơ được điều khiển bằng phần mềm 4D trên máy siêu âm.
Dưới tính toán của thuật toán phần mềm sẽ dựng lại từ các dữ liệu các lát cắt đưa về thành hình không gian 3 chiều ( Tương tự như CT, MRI)
Cấu tạo của đầu dò khối bao gồm:
- Bầu dầu
- Dầu
- Đầu dò 2D
- Hệ thống encoder bao gồm: Moto bước, cảm biến
- Dây cáp tín hiệu
- Vỏ bảo vệ
- Chân cắm đầu dò
2. CÁC LỖI THƯỜNG GẶP CỦA ĐẦU DÒ 4D
2.1 Bầu dầu bị thủng, nứt, vỡ làm rò dầu
Do nứt hoặc hở gioăng nên dầu ở bầu dầu bị rò rỉ dẫn tới môi trường phản âm không đồng nhất, lỗi này cho hình ảnh lỗi khuyết khi cắt 4D hoặc 2D.
Nếu rách, thủng nhỏ thì bổ sung dầu và dán keo chuyên dụng. Nếu rách lớn thì phải tháo toàn bộ đầu dò, thay mặt bảo vệ mới, thay dầu và bảo dưỡng toàn bộ lại đầu dò.
Ngoài ra việc dò dầu có thể không xuất phát từ bao dầu và chính từ trong động cơ, phía cổ của đầu dò.
2.2 Lỗi kẹt, hỏng cơ và bộ phận điều khiển
Do cấu tạo bởi một hệ cơ được hoạt động liên tục ( động cơ bước ) nên đầu dò khối thường bị các lỗi kẹt, hỏng cơ
đặc biệt là kẹt cơ khi cắt 4D. Nếu hỏng sẽ không cắt được 4D, nếu kẹt sẽ phát tiêng kêu lục cục, hình ảnh bị giật ngắt quãng...
Nguyên nhân: có thể do cảm biến hỏng, yếu đi theo thời gian, cũng có thể do moto bước hỏng hoặc hoạt động kém, dây tời, bánh răng… Các lỗi này hoàn toàn có thể can thiệp và sửa chữa được
2.3 Lỗi bộ phận đầu dò 2D
Vì cấu tạo của đầu dò khối 4D thực chất là đầu dò 2D, di chuyển đi lại để tạo ra góc quét với nhiều tọa độ khác nhau nên các lỗi hoàn toàn có thể sảy ra ngay khi đầu dò 2D thông thường. Tuy nhiên ít gặp hơn vì được bảo vệ phía trong
2.4 Ngoài ra còn có thể gặp các lỗ khác liên quan
- Lỗi phần mềm xử lý 4D
- Lỗi hoặc tiếp xúc khe cắm đầu dò kém
- Module xử lý 4D trên máy bị lỗi
- Nguồn cấp cho Module 4D lỗi
...
Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ:
CÔNG TY THIẾT BỊ Y TẾ HÙNG PHÁT
Văn phòng: 117 đường số 14, P.8, Q. Gò Vấp, TP.HCM
Điện thoại: 0944.511.221
Zalo: 0944.511.221
Email: hungphatmed@gmail.com
